FEATURES OF THE MANIFESTATION OF POST-TRAUMATIC STRESS DISORDER IN UKRAINE SINCE 2022
DOI:
https://doi.org/10.32782/3041-2005/2024-4-1Keywords:
post-traumatic stress disorder (PTSD), complex post-traumatic stress disorder (cPTSD), martial law, mental health, psychological health, psychological assistance, eHealth technologies, traumatic experience, rehabilitation, mental healthAbstract
The article analyzes the features of the development and clinical manifestations of post-traumatic stress disorder (PTSD) among the adult population of Ukraine, starting from 2022, in connection with mass traumatic events caused by a full-scale war. The main factors contributing to the increase in the number of PTSD cases are identified, in particular, direct stay in the combat zone, forced resettlement, loss of loved ones or property, etc. The symptoms are detailed, including hyperarousal, reliving the trauma, avoidance, cognitive-emotional disorders, and a decrease in the level of social functioning. Proposals are formulated for a national study of the features of working with PTSD in Ukraine. Particular attention is paid to the analysis of key psychological risk factors and modern approaches to the diagnosis and treatment of PTSD in Ukraine. The role of state support through the Medical Guarantees Program and the effectiveness of the use of evidence-based psychotherapeutic methods, in particular cognitive-behavioral therapy (CBT), EMDR, and others, are considered. The article emphasizes the importance of integrating a multidisciplinary approach, including pharmacotherapy, psychosocial support, and rehabilitation programs. The focus is on the need for further research into the specifics of PTSD and complex post-traumatic stress disorder (cPTSD) in the Ukrainian context. Promising directions for improving the medical and psychological rehabilitation system are proposed. In particular, the importance of implementing digital tools (telemedicine, eHealth technologies, mobile applications for monitoring mental health) is emphasized, as well as the creation of regional crisis intervention centers and the development of individualized rehabilitation plans for victims. The need for large-scale scientific research to determine the long-term impact of traumatic events on mental health and the formation of evidence-based recommendations for rehabilitation is also emphasized.
References
Підтримка ментального здоров’я в часи війни. Національний інститут стратегічних досліджень України URL: https://niss.gov.ua/news/komentari-ekspertiv/pidtrymka-mentalnoho-zdorovya-v-chasy-viyny.
Реакція на важкий стрес та розлади адаптації. Посттравматичний стресовий розлад: навчальний посібник / Л. О. Герасименко, А. М. Скрипніков, Р. I. Iсаков. Київ : ВСВ «Медицина». 2023. 120 с.
Деякі питання реалізації програми державних гарантій медичного обслуговування населення у 2025 році : постанова Кабінету Міністрів України від 24 грудня 2024 р. № 1503. URL: https://surl.li/owxrcw.
Уряд визначив механізм реалізації Програми медичних гарантій у 2025 році. Стаття на сайті МОЗ України від 30.12.2024. URL: https://surl.li/hkqlzh.
Агаєв Н. А., Кокун О. М., Пішко І. О., Лозінська Н. С., Остапчук В. В., Ткаченко В. В. Збірник методик для діагностики негативних психічних станів військовослужбовців : методичний посібник. Київ : НДЦ ГП ЗСУ, 2016. 234 с.
Аймедов К. В., Асєєва Ю. О., Волощук А. Е., Толмачов О. А. Сучасна діагностична концепція посттравматичного стресового розладу. Архів психіатрії. 2016. Т. 22, № 2. С. 128–129.
Асєєва Ю. О., Аймедов К. В., Чемер Ю. П., Касикова М. В. Посттравматичний стресовий розлад та причини його виникнення серед осіб, які мають досвід участі в бойових діях. Вісник медицини, психології та фармації.2024. № 1/2024. С. 53–64.
Блінов О. О. Психологія бойової психічної травми : монографія. Київ: Талком, 2016. 246 с.
Давіденко К. Посттравматичний стресовий розлад: рекомендації з профілактики та лікування. Український медичний часопис. 2019. 22 липня. URL: https://www.umj.com.ua/article/159875/posttravmatichnij-stresovijrozlad-rekomendatsiyi-zprofilaktiki-ta-likuvannya.
Кокун О. М., Агаєв Н. А., Пішко І. О., Лозінська Н. С. Основи психологічної допомоги військовослужбовцям умовах бойових дій : метод. посіб. Київ : НДЦ ГП ЗСУ, 2015. 170 с.
Лозінська Н. С. Психотравма як наслідок травматичного стресу в різних напрямках сучасної психології. Вісник Національного університету оборони України. 2019. № 50 (2). С. 65–73. DOI: 10.33099/2617-6858-2018-50-2-65-73.
Наугольник Л. Б. Психологія стресу : підручник. Львів : Львівський державний університет внутрішніх справ. 2015. 324 с.
Посібник для фахівців служб персоналу військових частин Збройних Сил України (в умовах воєнного стану) : посіб. / О. В. Яцино, І. М. Половінкін, О. Л. Тракалюк, В. В. Федорович, О. П. Даценко, Ю. І. Костенко, С. В. Солодовник, С. М. Чумаченко, Т. А Блізніков. Київ : НМЦ КП МО України, 2022. 56 с.
Graham J., Legarreta M., North L., DiMuzio J., McGlade E., & Yurgelun-Todd, D. A preliminary study of DSM-5 PTSD symptom patterns in veterans by trauma type. Military Psychology, 2016. Vol. 28 (2). Р. 115–122. DOI: https://doi.org/10.1037/mil0000092.
МКХ-11. Розділ 06: Психічні і поведінкові розлади та порушення нейропсихічного розвитку. Статистична класифікація. Мішиєв В. Д., Михайлов Б. В., Гриневич Є. Г. В-во: Моріон. 2024. 300 с.
Зливков В. Л., Лукомська С. О., Федан О. В. Психодіагностика особистості у кризових життєвих ситуаціях. Київ : Педагогічна думка, 2016. 219 с.